Παρασκευή 30 Οκτωβρίου 2015

Another brick in the wall-Η μικρή Ολλανδέζα λιποθύμησε από ντροπή

         
  Όταν στις προεδρικές εκλογές, του 2004,το ποσοστό της αποχής προσέγγιζε το 50% και το περιθώριο μεταξύ Μπους και Κέρι έμοιαζε να κλίνει εξίσου προς κάθε πλευρά ,ο Μάικλ Μουρ,γνωστός Αμερικάνος ντοκιμαντερίστας ,αποφάσισε να ξεκινήσει ένα ταξίδι-εκστρατεία σε 62 αμερικανικές πόλεις ,προκειμένου να αφυπνίσει τους αργόσχολους πολίτες και να τους δραστηριοποιήσει πολιτικά. Η εκστρατεία του αυτή καταγράφηκε από το φακό και προβλήθηκε ως"η αφύπνιση των ηλιθίων" ,όμως, ήταν στ'αλήθεια αφύπνιση, ή πρόκειται απλά για μια ακόμη νάρκωση που περιβλήθηκε το φωτοστέφανο της σωτήριας λύσης;Τι μας κάνει,άραγε,να πιστεύουμε πως τα μεγάλα συμφέροντα μας θέλουν αφυπνισμένους;

  Ο ρόλος μας είναι να εξυπηρετούμε ως εξαρτήματα τη λειτουργία μιας πολύπλοκης υπερσύγχρονης μηχανής, ρόλος καθαρά λειτουργικός.Συνεπώς,δεν είναι αναγκαίο να "σκεφτόμαστε" κι όσο αυτό αποφεύγεται,είναι ακόμα καλύτερα για τη λειτουργία της μηχανής.Άλλωστε, η Γκόλντμαν το δήλωσε ξεκάθαρα:"Αν οι εκλογές άλλαζαν τον κόσμο,θα ήταν παράνομες".

  Η κοσμοθεωρία μας και ,συνάμα,οι επιλογές μας,εκλογικές και μη,έχουν διαμορφωθεί πολύ πριν αποκτήσουμε συνείδηση του εαυτού μας. Μας φυτεύθηκαν προκατασκευασμένες ιδέες,όσο κι αν ακούγεται ακραίο, κι αυτό γιατί από τη στιγμή που γεννιόμαστε δεχόμαστε τα απαραίτητα αυτά ερεθίσματα που θα μας οδηγήσουν ως ενήλικες σε συγκεκριμένες συμπεριφορές και τρόπους δράσης.Μα δεν είναι λίγο τραβηγμένο όλο αυτό; Θέλω να πω...έχουμε ελεύθερη βούληση!Επιλέγουμε μόνοι μας τι θα ενστερνιστούμε και τι όχι...
                                 
                                     ΟΛΙΓΟΛΕΠΤΟ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΓΙΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ

 Κάποτε,η συσκευασία Νουνού είχε ως λογότυπο την Ολλανδέζα που θήλαζε στην αγκαλιά της ένα βρέφος.Οι πιο παλιοί σίγουρα θα το θυμούνται.Τα χρόνια πέρασαν,οι καιροί άλλαξαν,τα παιδιά που πίνανε Νουνού γίνανε γονείς, όμως η Ολλανδέζα παρέμεινε το πρωταγωνιστικό πρόσωπο της συσκευασίας γάλατος. Βέβαια, με τον καιρό,το χαριτωμένο νεογέννητο αντικαταστάθηκε με ένα μπουκέτο τουλίπες.Προς τι αυτός ο αιφνίδιος συντηρητισμός; Υποτίθεται πως με την πάροδο του χρόνου προοδεύσαμε...Άρα,μήπως ήταν άλλος ο λόγος τροποποίησης του λογότυπου;Προφανώς και μια εταιρία συσκευασμένου γάλατος δε νοείται να προτρέπει μέσω των προϊόντων της το μητρικό θηλασμό. Κάτι τέτοιο θα ήταν παράλογο...Έτσι,το βρέφος μετουσιώθηκε σε τουλίπες(ή,τουλάχιστον,αυτή την εκδοχή δέχθηκα έπειτα από ποικίλα σενάρια συνωμοσίας που έτυχε να διαβάσω)
                                                            ΤΕΛΟΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ
                                                                       KONIEC
Οτιδήποτε,λοιπόν,μας περιβάλλει -από τα διαφημιστικά και τα λογότυπα στις συσκευασίες έως τη διδακτέα ύλη στο σχολείο-τείνει να διαμορφώσει τη νοοτροπία μας κατά ένα συγκεκριμένο τρόπο.Το "είναι" μας είναι συνονθύλευμα των ερεθισμάτων που δεχτήκαμε καθ'όλη τη διάρκεια της ζωής μας,ερεθισμάτων που επιδρούν στο υποσυνείδητο και διαπλάθουν την προσωπικότητά μας.Και,επειδή ο ρόλος μας είναι κατά κόρον λειτουργικός ,τα ερεθίσματα έξωθεν πρέπει να συνδράμουν ώστε να μετατρέπουμε σε όσο το δυνατόν χρηστικότερα εξαρτήματα.Προφανέστατα,τα μεγάλα συμφέροντα δεν θα σε ήθελαν αφυπνισμένο,μάλλον περισσότερο ναρκωμένο θα σε ήθελαν,γι'αυτό και φροντίζουν να σε κρατούν συνέχεια απασχολημένο με το ποδόσφαιρο,τη θρησκεία,τις τηλεοπτικές σειρές και όταν χρειάζονται δραστικά μέτρα με τα κραχ και τις κρίσεις ή τις τεχνητές ελλείψεις.Σε θέλουν ναρκωμένο,αλλά ΣΕ ΘΕΛΟΥΝ,σε χρειάζονται,δεν μπορούν να κάνουν χωρίς εσένα ,γιατί εσύ κινείς τα νήματα ,κατευθυνόμενος από το φόβο και την πλύση εγκεφάλου που έχεις υποστεί. Γιατί αν δεν υπήρχες εσύ ,ποιος θα εξυπηρετούσε τα συμφέροντα αυτά,εις βάρος ποιου θα πλούτιζαν ,ποιόν θα εξουσίαζαν;

  Και κάπου εκεί κοντά στη κρίση μέσης ηλικίας,συνειδητοποιείς πως δεν είσαι αυτό που ήθελες να γίνεις στην έκθεση της τρίτης δημοτικού. Δεν είσαι ούτε ζωγράφος,ούτε μπαλαρίνα,ούτε αστροναύτης,ούτε ευτυχισμένος είσαι...Ο μικρός πρίγκιπας είναι το μόνο παραμύθι που τελειώνει με αυτοχειρία.Ίσως,γιατί δεν έπρεπε να μεγαλώσει.Δεν έπρεπε να καταλήξει ένας ακόμα γιατρός,δικηγόρος,οικονομολόγος...Έπρεπε να διαφυλάξει για πάντα τα παιδικά του όνειρα.

  Τις προάλλες,ένας γλυκύτατος κυριούλης στο νυχτερινό για Θεσσαλονίκη ,μου είπε πως τώρα που πήρε σύνταξη ,θα πραγματοποιήσει ,επιτέλους,το όνειρό του:θα ταξιδέψει με τον υπερσιβηρικό.Δεν τον ρώτησα τίποτα άλλο,ούτε πως τον λένε,ούτε πόσο χρονών είναι,ούτε πως πήρε αυτή την απόφαση,ούτε αν έχει οικογένεια και φίλους.Ήθελα να φανταστώ μόνη μου την ιστορία του και τα στοιχεία που είχα μου ήταν αρκετά.

  Ο κυριούλης,όπως όλοι μας ,μεγάλωσε έτσι όπως ήταν προδιαγεγραμμένο να μεγαλώσει.Με τη θεία Λένα στο ραδιόφωνο,την πρώτη προσσελήνωση,την ασπρόμαυρη και,αργότερα,την έγχρωμη τηλεόραση,το λογότυπο της Νουνού,το Πολυτεχνείο,τις βιντεοκασέτες του Στάθη Ψάλτη...Υπήρξε μαθητής,φοιτητής,οικογενειάρχης,ως που να συνταξιοδοτηθεί και να αποφασίσει να πραγματοποιήσει το μεγάλο του όνειρο(μπορεί να μην ισχύει τίποτα απ'όλα αυτά,όμως εγώ έτσι θέλησα να φανταστώ τη ζωή του)

  Όλοι μας,λοιπόν,μεγαλώσαμε με γάλα Νουνού("μεγαλώνει,μεγαλώνει γερά παιδιά")και το πρότυπο των γονιών μας. Μια αδιάκοπη επιβίωση μέχρι να αρχίσουμε να ζούμε.Ένας χειμέριος ύπνος έως τα πενήντα κάτι...Αυτό μας έμαθαν οι γονείς μας,αυτό συνέχισαν να μας διδάσκουν οι δάσκαλοι στο σχολείο...Όλοι,λίγο πολύ,κάτι θα θυμόμαστε απ'τον Πελοποννησιακό πόλεμο.Ήταν πάντα στα SOS."Διδασκόμαστε μια ζωή τα εντός ύλης".Αυτά προέβλεπε η εγκύκλιος.Παίζαμε με τα παιχνίδια που βλέπαμε στις διαφημίσεις,αυτές που έμπαιναν σφήνα ανάμεσα στα παιδικά προγράμματα που παρακολουθούσαμε στο Star τα Σαββατοκύριακα.Αγοράζαμε τα παπούτσια που φορούσε το παιδικό μας είδωλο και τρώγαμε Cheetos για να μαζέψουμε τις τάπες. Με τον καιρό ,μάθαμε όλοι να σκεφτόμαστε με έναν μοναδικό ,συγκεκριμένο τρόπο,να ντυνόμαστε παρόμοια ,να ακούμε περίπου την ίδια μουσική.

  Όμως,πάντα,απ΄τα σχολικά μου ακόμη χρόνια,θυμάμαι κάποιον να παρεκκλίνει.Έναν μικρό πρίγκιπα που αρνείται να μεγαλώσει και να συμβιβαστεί.Μα στη ζωή δεν υπάρχουν αποβολές,ούτε ειδική αγωγή.Όποιος παρεκκλίνει είναι άχρηστος και επικίνδυνος.Αντιμετωπίζεται σαν ξένο σώμα,σαν ιός που μολύνει το σύνολο.Σε μια"αυστηρά οργανωμένη"κοινωνία δε χωρούν οι παρεκκλίσεις.Κάθε εξάρτημα πρέπει να επιτελεί σωστά τη λειτουργία του,κάθε τούβλο πρέπει να βρίσκει ακριβώς τη θέση του στον τοίχο.Όσο κι αν θες να καλείσαι χειραφετημένος και ελεύθερος,αν είσαι τυχερός,θα ξυπνήσεις απ΄την "χειμερία νάρκη" λίγο πριν τα πενήντα(είναι η κοινώς γνωστή παλινδρόμηση ή παλιμπαιδισμός)και τότε θα αρχίσεις να ζεις...Μέχρι τότε:
                                                     "you're just another brick in the wall"


*Το κείμενο περιείχε τοποθέτηση προϊόντος.
*Διαβάστε,επίσης,"Εκπαιδεύοντας τα χρήσιμα εξαρτήματα"από τον γελωτοποιό.

Παρασκευή 23 Οκτωβρίου 2015

Η πεταλούδα που δεν πέταξε ποτέ

                                             
  Λένε πως το πέταγμα μιας πεταλούδας στην Κίνα μπορεί να προκαλέσει τσουνάμι στην άλλη άκρη της γης.Σε οτιδήποτε συμβαίνει αυτή τη στιγμή στον πλανήτη μας υπάρχει σχέση αιτίου-αιτιατού.Αυτό σημαίνει ,πως όλα συνδέονται μεταξύ τους με αιτιώδεις σχέσεις αλληλεξάρτησης. Όλη η γη είναι ένα τεράστιο πλανητικό ντόμινο στημένο με μαεστρία,όμως,ακόμα κι έτσι, υπάρχουν τα πιόνια που θα θυσιαστούν και θα πέσουν πρώτα εκείνα που θα πέσουν τελευταία.

   Θυμάμαι το φιλόλογό μας στο Γυμνάσιο ,να μας μιλά για τα lemmings που θυσιάζονται ομαδικά για να σωθεί το είδος τους.Αργότερα ,μεγαλώνοντας,έμαθα πως αυτή ήταν η κομμουνιστική εκδοχή της"θυσίας"των lemmings. Σύμφωνα με επιστημονική εξήγηση, τα lemmings ,λόγω της ραγδαίας αύξησής τους ,αναγκάζονται συνεχώς να μεταναστεύουν
νομαδικά , είναι όμως τόσα πολλά και κινούνται τόσο γρήγορα ,που,κάθε φορά που φτάνουν σε γκρεμό ,τα πισινά παρασύρουν τα μπροστινά κι έτσι πεθαίνουν όλα.

 Τα lemmings είναι σαν τους ανθρώπους.Παρασύρονται.Κι όταν τα τελευταία lemmings φτάσουν στο χείλος του γκρεμού και συνειδητοποιήσουν τι έγινε,καταλαβαίνουν πως ήρθε και γι΄αυτά το τέλος. Γιατί τα lemmings είναι σαν τους ανθρώπους. Ζουν αγελαία. Δεν μπορούν να επιβιώσουν μόνα τους, χάνουν το δρόμο τους και πεθαίνουν απ'την ασιτία. Κι εδώ η θεωρία του ντόμινο βρίσκει την εφαρμογή της στο ζωικό βασίλειο,ενώ, στο ραδιόφωνο παίζει το:"I know I'm not the only one..."του Sam Smith.

 Πράγματι,κανείς δεν είναι μόνος του. Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον κατά τον Αριστοτέλη. Μήπως τελικά μοιάζουμε περισσότερο,απ'όσο πιστεύουμε,με τα lemmings;Έχουμε ανάγκη την ομάδα. Έχουμε ανάγκη ν'αλληλεπιδρούμε κι ας παρασυρόμαστε στο γκρεμό. Είμαστε,όμως,και πεταλούδες.Μπορούμε να φέρουμε την αλλαγή,αρκεί να πετάξουμε.Το ρητό μιλά ξεκάθαρα για το πέταγμα της πεταλούδας κι όχι για την αδράνειά της. Η αδράνεια προκαλεί στην καλύτερη των περιπτώσεων στασιμότητα.

 "I know I'm not the only one..."

Σκέψου,λοιπόν,αν μια μοναδική πεταλούδα προκαλεί τσουνάμι,τι θα μπορούσε να κάνει ένα σμήνος από χιλιάδες ,δισεκατομμύρια πεταλούδες. Γεγονότα που συμβαίνουν αυτή τη στιγμή ,στην άλλη άκρη της γης, μας επηρεάζουν...άλλοτε αισθητά κι άλλοτε ανεπαίσθητα.Μπορεί τώρα να μη σ'αγγίζουν ,όμως η πεταλούδα πέταξε και σε λίγο έρχεται τσουνάμι. Όσο εσύ αποδέχεσαι στωικά τα τεκταινόμενα,τα υπόλοιπα lemmings πέφτουν ένα ένα στο γκρεμό."Και τι με νοιάζει εμένα για τους μαλάκες που είναι στην άλλη άκρη της γης;Είναι τόσο μακριά!"...Και με τους μαλάκες τους Έλληνες τι θα γίνει; Σάμπως η Ελλάδα δεν είναι στην άλλη άκρη της γης;

 "I know I'm not the only one..."συνεχίζει ο Sam Smith.

 Ομολογουμένως,λοιπόν,είμαστε άνθρωποι και ομοιάζουμε με lemmings.Όμως,τα lemmings δεν πιστεύουν σε "θεούς","κάρμα" και"πεταλούδες".Είναι κύριοι της ζωής τους.Η μοιρολατρία δεν τους ταιριάζει.Κι όσο στηρίζεις τις ελπίδες σου στην πεταλούδα ,περιμένοντας να πετάξει για να ταράξει τη δική σου αδράνεια,τόσο μοιρολατρείς,αδρανείς και επαναπαύεσαι. Όμως,η πεταλούδα δεν πέταξε και δε θα πετάξει.Γιατί  η πεταλούδα είσαι εσύ.Είναι στο χέρι σου ,λοιπόν,να προκαλέσεις το τσουνάμι.

"And you say I'm crazy...but I know I'm not the only one"


*Η πραγματική εκδοχή της ιστορίας των lemmings αντλήθηκε από τον Γελωτοποιό:"ο αιώνας της μαρμότας"...Και σίγουρα όταν ο Sam Smith έγραφε αυτό το τραγούδι,δε σκεφτόταν κάτι τέτοιο...

Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2015

Ξαφνικά,περυσι το καλοκαίρι...

                   
  Καλοκαίρι του 15'.Καλοκαίρι που μυρίζει αρμύρα και αντηλιακό,μυρωδιές νοσταλγικές που σε γυρνούν σ'εκείνο το πρώτο καλοκαίρι,σε διακοπές με τους γονείς κι αργότερα με φίλους,σε ξενύχτια γύρω απ'τη φωτιά ,σε ζεστά μεσημέρια στην πόλη.Καλοκαίρι του '15, 3ο μνημόνιο και είσοδος χιλιάδων προσφύγων σε μια Ελλάδα -" Γη της επαγγελίας". Κοινές μνήμες που σφυρηλάτησαν εκείνο το καλοκαίρι (το καλοκαίρι και όχι εμάς,γιατί διαφορετικά βιώνεται "η συλλογική μνήμη" στο μικρόκοσμο του καθενός).
  
  Καλοκαίρι στο μπαλκόνι με μπυρίτσες και αουτάν και το Μίλτο Πασχαλίδη να συνοδεύει το ήσυχο βράδυ : "κλείνω τα μάτια και η θάλασσα είναι άδεια, τα καλοκαίρια μόνο ήξερα να ζω",στίχος που σε χτυπά βαθιά στο υποσυνείδητο υπενθυμίζοντας σου ότι φυτοζωείς έναν ολόκληρο χειμώνα με την προσμονή του επόμενου καλοκαιριού.Αυτές οι λίγες στιγμές ήλιου και ανεμελιάς σου δίνουν δύναμη για τις υπόλοιπες 339 περίπου μέρες το χρόνο(ίσως αυθαίρετη γενίκευση αυτό).Είναι η ελπίδα σου, το ναρκωτικό σου,πανάκια στις δύσκολες μέρες γιατί είσαι άνθρωπος και κατ'επέκταση ατελής και έχεις ανάγκη από "θεούς"και 'καλοκαίρια".


  Ανατρέχοντας στο καλοκαίρι του 15' με θυμάμαι να βλέπω με τους φίλους μου "το μικρό ψάρι" του Οικονομίδη ,μια ταινία για έναν άνθρωπο-θύμα,θύμα των καταστάσεων,θύμα της ζωής .Ποτέ δεν ένιωσα πιο συγκεχυμένα μέσα μου τις έννοιες του καλού και του κακού. Ως άνθρωποι είμαστε ατελείς και έχουμε ένα πολύ βασικό ελάττωμα: συνηθίζουμε να θυματοποιούμαστε , συνηθίζουμε να θυμόμαστε περισσότερο τις φορές που βρεθήκαμε στη θέση του αδύναμου παρά αυτές που ήμαστε σε θέση ισχύος ( σίγουρα κάπου θα υπάρχει και κάποια Φροϋδική εξήγηση γι'αυτό ). Γουστάρουμε να αυτοαποκαλούμαστε άτυχοι λες και η λέξη αυτή κρύβει από μόνη της μια ηδονή . Αλλά το χειρότερο είναι πως ξεχνάμε . "Το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό " έλεγε η γιαγιά μου και το παραδέχεται στωικά και ο Οικονομίδης στην ταινία του.
  Πιθανότατα,διαβάζοντας αυτή τη στιγμή, να ταυτίζεσαι με το "μικρό ψάρι" και να αναθεματίζεις την τύχη σου.Κι όμως το καλοκαίρι του 15' βρέθηκες αναπάντεχα και στις δύο θέσεις. Δε θυμάσαι ; Υπήρξες ταυτόχρονα και μικρό και μεγάλο ψάρι. Αδύναμος μπροστά σε μια κυβέρνηση,που αθετώντας το λόγο της (τι πρωτότυπο άλλωστε!) ,υπέγραφε το 3ο μνημόνιο και σε θέση ισχύος μπροστά στους πρόσφυγες που συνέρρεαν κατά χιλιάδες στο ΕΛΛΗΝΙΚΟ έδαφος επιδιώκοντας να σου πάρουν τις δουλειές (αυτή την πολυπόθητη δουλειά του εργάτη που τόσες φορές στο παρελθόν σνόμπαρες) και να επιβαρύνουν το παραπαίον κράτος σου. Για να σε προλάβω, θα μου πεις πως όλα αυτά δεν είναι δική σου αρμοδιότητα , έπρεπε να έχει φροντίσει η Πολιτεία...λες και συ δεν είσαι μέρος αυτής ...που ήσουν όμως εκείνο το καλοκαίρι; Δε σε αδικώ γιατί ,είπαμε ,είσαι ατελής και μέρος της ατέλειας σου είναι και η διάχυση ευθύνης.Έχεις ανάγκη να νιώθεις αδύναμος ώρες ώρες ,γιατί έτσι μειώνονται οι ευθύνες απέναντι στον συνάνθρωπο και όταν γίνεσαι εσύ το"μεγάλο ψάρι"ξεχνάς.Όμως ποιος να σου θυμώσει?είσαι άνθρωπος. Tρέμεις τα "μεγάλα ψάρια"και έχεις ανάγκη από καλοκαίρια .Στο μικρόκοσμό σου πάντα θα είσαι μικρότερο ψάρι από κάποιους αλλά και μεγαλύτερο από κάποιους άλλους...

  Και να που σιγά σιγά  το καλοκαίρι τελειώνει και συ ξεχνάς ...και περιμένεις το επόμενο.Σε λίγο όλα θα είναι μια ανάμνηση.Αυτή τη στιγμή σε ένα παράλληλο σύμπαν μπορεί να είναι ήδη χειμώνας , η Ελλάδα να υπογράφει το 5ο μνημόνιο ή εσύ να διώκεσαι ως βρωμιάρης μετανάστης.Όμως θέλω να πιστεύω πως σ'αυτό το σύμπαν κάποιος,κάπου εκεί έξω ,αναρωτιέται "τελικά είμαστε άραγε μικρά ψάρια...;"