"Δεν έχω ζήσει το Μπραζίλιαν το πατάρι του Λουμίδη,δεν έχω ζήσει το Ακροπόλ,το Μετροπόλιταν,το Παρκ,έχασα και τον Αργυρόπουλο και τον Λογοθετίδη μα και τον Βέγγο στο τρελό του Λούνα Πάρκ"Φ.Δεληβοριάς
Είναι πολλά αυτά που η γενιά μας δεν έζησε και για τα οποία σίγουρα έχει ακούσει πολλές νοσταλγικές ιστορίες από τους παλαιότερους.Θυμάμαι από μικρή τον πατέρα μου να μου μιλάει γεμάτος περηφάνια και συγκίνηση για το Γούντστοκ,την Οδό Ονείρων,τη Μάντρα του Αττίκ και το Άλσος Παγκρατίου,τις περατζάδες και τα ψώνια στο αείμνηστο Μινιόν,ορόσημα της εποχής του,μιας εποχής πια ξεχασμένης,παρωχημένης..."Άλλα χρόνια εκείνα"κατέληγε πάντα"πιο αγνά,πιο όμορφα...". Πράγματι,τα χρόνια ήταν άλλα κι οι εποχές πέρασαν ανεπιστρεπτί.Δε θα ακούσεις πια κανέναν να σιγομουρμουρίζει Κηλαηδόνη,ούτε να κλείνει τραπέζι στη Μοσχολιού,ούτε και να παραπονιέται για το πικ απ που κρασάρει. Άλλαξε ο τρόπος ζωής μας,η νοοτροπία μας,η διασκέδαση,το φλερτ..Όμως ήταν όντως πιο όμορφα τότε;Κι έστω πως ήταν,ήταν στ΄ αλήθεια τόσο ονειρικά και παραμυθένια όπως στις διηγήσεις του πατέρα μου; Από τη φύση του ο άνθρωπος έχει μια τάση επιστροφής στο παρελθόν κι εξειδανίκευσης των περασμένων.Ίσως είναι η ασφάλεια του"ήδη βιωμένου"που εξουδετερώνει την ανασφάλεια για το απρόβλεπτο"αύριο".Αυτή η ασφάλεια συχνά καλουπώνεται σε λέξεις όπως vintage και ρετρό για να μη μαρτυρά τη συμπλεγματική της φύση κι έπειτα βρίσκει θέση στα χόμπι μας,στη διακόσμηση του σπιτιού μας,στις ταινίες που επιλέγουμε τα σαββατόβραδα,στη γκαρνταρόμπα μας."Γέμισε ο κόσμος χιπστερίλα"μου είπε χθες ο Γιάννης σε μια από τις συνηθισμένες βόλτες μας στη Κολοκοτρώνη κι ίσως αυτό είναι η ένδειξη ότι παρόν δε μας αρέσει και το μέλλον μας τρομάζει.Μόνη λύση η επιστροφή στο παρελθόν.Όχι γιατί το παρελθόν ήταν καλύτερο,αλλά γιατί είναι πλέον γνώριμο,οικείο.Είναι ο ασφαλής τόπος που πάντα θα ανατρέχεις προσπαθώντας να δρομολογήσεις τη ζωή σου.Είναι κι αυτή η έμφυτη παλλινδρόμηση μια έκφανση της προγονολατρείας ή,μάλλον καλύτερα,της προγονοπληξίας. Απ'την άλλη το παρελθόν αποτελεί ένα σημείο αναφοράς. Κατά κάποιον τρόπο οριοθετεί τη ζωή μας και διαμορφώνει το μέλλον μας . Αν αυτή τη στιγμή αφηνόμασταν ουρανοκατέβατοι στο "σήμερα",στο"τώρα",η προσαρμογή θα ήταν κάτι παραπάνω από δύσκολη.Θα ήμασταν tabula rassa κι αυτό σημαίνει πως δε θα είχαμε προσωπικότητα,αναμνήσεις,όνειρα,σχέδια,οραματισμούς...Θα ομοιάζαμε περισσότερο με παιδιά νηπιακής ηλικίας συναρτήσει παππούδων με άνοια.Κι αυτό γιατί θα εξέλιπε από εμάς το βίωμα και η ανάμνηση του παρελθόντος.
Το βίωμα,η μνήμη είναι απαραίτητα στοιχεία στη ζωή μας,γιατί διαμορφώνουν το παρόν και εμάς τους ίδιους,χωρίς,όμως,αυτό να σημαίνει ότι μπορούν και να μας προστατέψουν από λάθος αποφάσεις.Η ανάμνηση είναι εφόδιο και όχι ασπίδα."Μα αυτό δεν είναι παρά γύρισμα σε ένα τροχό!"λέει ο Οσοκίν,ο ήρωας του Ουσπένσκι"είναι μία παγίδα".Ο γέρος χαμογελάει"Καλέ μου φίλε,αυτή η παγίδα λέγεται ζωή.Αν θες να κάνεις άλλη μία φορά το πείραμα είμαι στη διάθεση σου.Όμως,σε προειδοποιώ,δε θα αλλάξει τίποτα.Το μόνο που θα κάνεις είναι να χειροτερέψεις την κατάσταση","Ακόμα κι αν θυμάμαι τα πάντα;","Ακόμα κι αν θυμάσαι τα πάντα!".Στην"παράξενη ζωή του Οσοκίν",ο ήρωας έχει την ευκαιρία να ζήσει τη ζωή του απ'την αρχή,γυρνώντας σ'αυτό το πολυπόθητο"τότε".Όμως,τη ζει με τον ίδιο ακριβώς τρόπο,επαναλαμβάνοντας τα ίδια λάθη.
Πιθανότατα ο καθένας από εμάς αν είχε την ίδια δυνατότητα να επιστρέψει στο παρελθόν θα συμφιλιωνόταν με τα λάθη του και θα το ξαναζούσε όπως το έζησε.Ο Ουσπένσκι θα σου πει πως αυτό συμβαίνει γιατί όλα προϋποθέτουν καταρχήν αλλαγή του εαυτού μας,όμως εγώ ίσως συμπλήρωνα σε αυτό πως είναι πιο εύκολο για κάποιον να βαδίσει στο περπατημένο μονοπάτι παρά να ανοίξει μια νέα δίοδο.Μπορεί να επαναλάβει τα ίδια λάθη,όμως,μπορεί και να προβλέψει τα αποτελέσματα τους.Ποτέ δεν θα βρεθεί εξαπίνης.Μια προβλεπόμενη ζωή είναι βαρετή,αλλά ασφαλής.Πού καιρός για περιπέτειες;Έτσι,λοιπόν,ο καθένας μας διακατέχεται από μια έμφυτη ροπή προς παλλινδρόμηση.Μυθοποιεί το παρελθόν και με την πρώτη ευκαιρία ανατρέχει νοσταλγικά σε αυτό λες και πρόκειται για κάποιου είδους placebo που ο γιατρός του συνταγογράφησε.Δεν είναι παράλογο.Ο ανθρώπινος νους τείνει να συγκρατεί τις όμορφες αναμνήσεις και να απωθεί αυτές που προκαλούν πόνο ή στενοχώρια.Είναι μηχανισμός προστασίας,ασφαλιστική δικλίδα για να μη φλιπάρουμε (Ο φίλος Φρόιντ θα έδινε μια πιο κυριλέ κι επιστημονική εξήγηση σ'αυτό).Όσο,λοιπόν,απομακρυνόμαστε απ'το παρελθόν τόσο το εξιδανικεύουμε.Είμαστε μια"μπάσταρδη γενιά"που μεγάλωσε με τις διηγήσεις των γονιών της για πράγματα που δεν είδε,που δεν βίωσε.Ξαναζήσαμε το παρελθόν μέσα απ'αυτούς.Ένα παρελθόν ωραιοποιημένο στο έπακρο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου